İstemediğiniz Sözleşme Koşulları İle Bağlı Olmayacağınıza İmkan Veren Koşullar; Genel İşlem Koşulları

2 Sep 2014

01.07.2012 tarihinde yürürlüğe giren Türk Borçlar Kanunu(TBK)’nda tanımlanan genel işlem koşulları imzalanan sözleşmelerde, bu türden sayılan koşullar ile bağlı olmama iddiasını gündeme getirebilir. TBK; Genel işlem koşullarını; bir sözleşme yapılırken düzenleyenin, ileride çok sayıdaki benzer sözleşmede kullanmak amacıyla, önceden, tek başına hazırlayarak karşı tarafa sunduğu sözleşme hükümleri olarak tanımlamıştır. Bu koşulların, sözleşme metninde veya ekinde yer alması, kapsamı, yazı türü ve şekli, nitelendirmede önem taşımayacaktır. Aynı amaçla düzenlenen sözleşmelerin metinlerinin özdeş olmaması, bu sözleşmelerin içerdiği hükümlerin, genel işlem koşulu sayılmasını engellemez. Genel işlem koşulları içeren sözleşmeye veya ayrı bir sözleşmeye konulan bu koşulların her birinin tartışılarak kabul edildiğine ilişkin kayıtlar, tek başına, onları genel işlem koşulu olmaktan çıkarmaz. Genel işlem koşullarıyla ilgili hükümler, sundukları hizmetleri kanun veya yetkili makamlar tarafından verilen izinle yürütmekte olan kişi ve kuruluşların hazırladıkları sözleşmelere de, niteliklerine bakılmaksızın uygulanır. Bu açıklama uyarınca banka, finans şirketi, petrol şirketi, elektrik şirketi, sigorta şirketi gibi şirketlerin sözleşmelerinde genel işlem koşullarının uygulanabilme ihtimali gündeme gelecektir.

Bir koşulun genel işlem koşulu sayılması da o koşulun yazılmamış sayılması sonucunu çıkarır. Sözleşmenin yazılmamış sayılan genel işlem koşulları dışındaki hükümleri geçerliliğini korur. Bu durumda düzenleyen, yazılmamış sayılan koşullar olmasaydı diğer hükümlerle sözleşmeyi yapmayacak olduğunu ileri süremez. Genel işlem koşullarında yer alan bir hüküm, açık ve anlaşılır değilse veya birden çok anlama geliyorsa, düzenleyenin aleyhine ve karşı tarafın lehine yorumlanır.